Probleemkind of een kind met karakter?

"Wat is er toch mis met hem? het is gewoon een probleemkind." Het is om moedeloos van te worden als je ziet dat al jouw pogingen om tot hem door te dringen en zijn moeilijk gedrag stoppen niet werken. Om hem echt te helpen moet je ontdeken hoe zijn gedrag is gevormd en wat de triggers zijn die van hem een probleemkind maken.

Maar hoe doe je dat? Hoe ontdek je het kind, de persoon achter dat vervelende gedrag?

Probleemkind ...

Wat als je het omdraait? In plaats van “Wat is er mis met hem en hoe kan ik dit stoppen?" kun je je ook afvragen: "Wat is er gebeurd met dit kind en hoe kan ik hem helpen?" Door het kind centraal te stellen en niet het probleem, krijg je meer inzicht in zijn worsteling met de wereld om hem heen. Want de relatie die hij met zichzelf heeft, beïnvloedt in hoge mate de relatie die hij met zijn wereld heeft. Bewustwording van het feit dat iedere relatie een spiegel is van je eigen kijk op de wereld, zal al je relaties transformeren.

Wie lokt welk gedrag uit?

De eigen kijk van een (probleem)kind op deze wereld, is afhankelijk van een evenwichtige groei van zijn karakter eigenschappen. In mijn klas was Tim zo'n geval. Hij was erg assertief (sterke karaktereigenschap) maar hij had onvoldoende tact (ook een karaktereigenschap) ontwikkeld, daardoor kon hij heel plagerig en vervelend overkomen met zijn onhandige opmerkingen. 

Of Sara die vastberaden en een pietje precies was en daarin geen grenzen kende. zij stelt te hoge eisen aan zichzelf. Ze had regelmatig een driftbui en voelde zich onbegrepen. Ik zag dat haar juf - met alle goede bedoelingen- haar gedrag bleef voeden door steeds haar positieve complimenten te geven als toppie, goed zo, ziet er keurig uit. Terwijl zij zelf absoluut niet tevreden was met het resultaat, zo beschadigde de juf hun vertrouwensrelatie. Wat weer uitnodigde tot ongehoorzaamheid en moeilijk gedrag. 

• Als je haar steeds positieve complimenten geef, beschadig je jullie vertrouwensrelatie.

Toen de juf ophield met lege positieve complimenten merkte ze direct een verschil in de frequenties van driftbuien van Sara. Dat was de eerste stap om het probleemgedrag niet meer te voeden, voortaan gaf de juf alleen oprechte compliment op wat waardevol was in het leerproces. Juf vertelde dat het even wennen voor haar was, maar ze zag dat ook andere kinderen daar baat bij hadden!  

Later koos de juf om met de hele klas karaktereigenschappen van geduld en doorzettingsvermogen te bespreken, de nut ervan te laten zien en ze te oefenen. Nu kon ze aan iedereen, ook gericht aan Sara complimenten geven op de momenten dat ze geduld in praktijk bracht. Ze mailden mij later dat ze het gewedlig vond om te zien dat Sara nu wel instaat was om een half ingevulde opdracht in te leveren en met een veel zeggende blik mededelen dat ze morgen ermee verder gaat! Ik ben geduldig geworden juf! 

Zo krijg je met karakter educatie inzicht in goed en minder goed ontwikkelde karakter eigenschappen bij (probleem)kinderen. Je leert wat het effect is op hun gedrag en op welke manier je ze kunt helpen om in balans te groeien. Hoe je kinderen kunt helpen om hun relaties te verbeteren, hun doelen te halen en zich gelukkiger te voelen. 

Wist je dat je al een rol speelt in karaktervorming?

Misschien denk je nu, nog iets extra op mijn bordje..  nu moet ik ook nog aan karaktervorming werken. Maar in werkelijkheid doe je het al! 

Als je met kinderen werkt, dan heeft alles wat je zegt en doet, invloed op de vorming van hun karakter. Dus de vraag is niet óf je een rol hebt in de karaktereducatie, maar hoe je deze vervuld!

Kinderen ontwikkelen een oprecht en leergierig karakter, niet door toeval of door omstandigheden. Kinderen vormen zich door observeren, imiteren en modelleren, door hetgeen volwassenen zeggen en doen. Wij vormen, soms nadrukkelijk en soms tussen de regels door, de basis voor hun karakter. Dat is de bron voor hun afwegingen, hun keuzes en hun gedrag.

Dus, als wilt dat een kind andere gedrag vertoont, moet je bewust aandacht besteden aan de karaktereigenschap(pen) die hij nog niet goed ontwikkeld heeft. Het is niet moeilijk, omdat het geen lesmethode is, maar een manier van lesgeven. Het is een doorlopend proces  en het doordringt alle vakken, activiteiten en interacties op school.

Karakter en vorming

We willen grip op (probleem)gedrag. We willen kinderen graag helpen, bevrijden van hun probleemgedrag. Gevoelsmatig weet je dat het karakter van een kind een grote rol daarin speelt. Maar tegelijk wordt ons dagelijks nieuwe aanpakken en methodieken gepresenteerd die allemaal aan de slag gaan met uiting van het gedrag, met wat het kind letterlijk doet, het zichtbare topje van de ijsberg.

We focussen onze tijd en energie volkomen willekeurig op breingericht, handelingsgericht, oplossingsgericht, beloningsgericht, competentiegericht, opbrengstgericht en sociaal emotioneel gericht zonder ons af te vragen wat het precies bijdraagt aan de vorming van het gedrag. Boverdien zonder ons te realiseren dat het gedrag onder het waterlijn wordt gevormd en aangestuurd.

Daar zitten onze drijfveren, onze keuzes, wat je erbij denkt, voelt en jouw reflecties daarop. Of kortom ons karakter! Ons karakter is de bron en direct verantwoordelijk voor ons gedrag. 

Wat is eigenlijk Karakter? 

Karakter is niet de verzameling van vaste kenmerken die we bij onze geboorte hebben meegekregen. Ons karakter is een unieke verzameling van eigenschappen, gevoelens en ervaringen. Ons karakter ontwikkelt zich stap voor stap en bepaalt wat je voelt, wat je denkt en hoe je daarop reageert. Het is een continu proces van vorming en beïnvloeding tijdens ons gehele leven. 

Om gedrag te veranderen moet je begrijpen op welke manier het tot stand komt en hoe je het karakter van een kind kunt helpen ontwikkelen. In mijn blogs kun je veel tips vinden over hoe je het eenvoudig kunt aanpakken. 

Heb je een vraag of wil je iets delen? Leuk! Je kunt helemaal onderaan de pagina een bericht achterlaten.